Czym są odleżyny i jak zadbać o skórę?

Odleżyny to jeden z problemów osób chorych i niepełnosprawnych, które większość czasu spędzają w pozycji leżącej lub siedzącej. Zmiany skórne pojawiają się przede wszystkim na pośladkach, plecach, karku łydkach, biodrach oraz udach, czyli partiach ciała, które najbardziej narażone są na ucisk w pozycji leżącej na wznak, na boku i w pozycji siedzącej. Można im zapobiegać, stosując odpowiednią profilaktykę i dbając o właściwą pielęgnację skóry. Wyjaśniamy, czym są odleżyny oraz w jaki sposób zmniejszyć ryzyko ich powstawania.

Odleżyny – czym są i w jaki sposób powstają?

Odleżyny to zmiany skórne, które powstają na skutek zaburzeń krążenia. Bezpośrednią przyczyną powstawania odleżyn jest długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej lub siedzącej, co sprzyja pojawieniu się zaburzeń krążeniowych, a także prowadzi do powstawania bolesnych zmian skórnych. Odleżyny powstają w wyniku długotrwałego ucisku na skórę, dlatego jednym z najważniejszych elementów profilaktyki odleżyn jest częsta zmiana pozycji osób leżących oraz przebywających przez długi czas w pozycji siedzącej na wózku inwalidzkim.

Mechanizm powstawania odleżyn nie jest złożony. Zaburzenia krążenia związane z ciągłym uciskiem na tkanki oraz niedowładami i procesami chorobowymi powodują zmiany w skórze i tkance podskórnej, co prowadzi do powstawania bolesnych ran, nadżerek i owrzodzeń, często bardzo rozległych, które łatwo ulegają nadkażeniu i bardzo trudno się goją. Odleżyny wymagają specjalistycznego leczenia oraz postępowania zapobiegającego ich ponownemu powstawaniu. Jest to możliwe, gdy zadbamy o częstą zmianę pozycji osób leżących bądź spędzających dużo czasu na wózku inwalidzkim, właściwą pielęgnację skóry oraz zaopatrzymy się w odpowiednie akcesoria m.in. materace przeciwodleżynowe na łóżko, a także wózek inwalidzki.

Zapobieganie powstawaniu odleżyn

Ryzyko powstawania odleżyn zmniejsza korzystanie ze specjalistycznych materacy przeciwodleżynowych, które nie tylko zapobiegają ich wystąpieniu, ale także wspomagają proces leczenia. Równie ważna jest właściwa pielęgnacja skóry, która uwzględnia jej systematyczne, dokładne oczyszczanie, osuszanie i pielęgnowanie m.in. za pomocą specjalnych kremów i balsamów.

Pierwszym objawem odleżyn są zaczerwienienia i obrzęki, jednak dość szybko mogą pojawić się rany, co jest skutkiem postępującej martwicy tkanek. Odleżyny ulegają nadkażeniu bakteryjnemu, co może doprowadzić do poważnych powikłań, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Elastyczny materac przeciwodleżynowy (np. zmiennociśnieniowy, który odciąża ciało, uśmierza ból i wspomaga oddychanie powierzchniowe skóry), częsta zmiana pozycji, bardzo dokładna higiena ciała oraz pielęgnacja skóry pozwalają uniknąć odleżyn i związanego z nimi bólu. W przypadku pojawienia się na skórze zaczerwienienia, zasinienia i obrzęków, trzeba koniecznie skonsultować się z lekarzem i wdrożyć dodatkowe środki ostrożności oraz procedury medyczne, które uwzględniają m.in. stosowanie specjalistycznych preparatów antyseptycznych w celu zmniejszenia ryzyka powstawania zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, dbanie o to, aby skóra była sucha i odpowiednio dotleniona, a także stosowanie specjalnych opatrunków. W momencie pojawienia się zmian skórnych trzeba jeszcze częściej zmieniać pozycję pacjenta.